นักสืบ นักสอบ

มีการสร้างกระแสเพื่อเรียกร้องให้อัยการเข้ามาทำการสืบสวน สอบสวน คดีเองแทนตำรวจกระหึ่มขึ้นอย่างเงียบ ๆ และต่อเนื่อง ผมได้ข่าวเป็นระยะ ๆ จากน้องนายตำรวจระดับเนติบัณฑิตขนาดนอนอยู่บนเตียงพักฟื้นหลังผ่าตัดยังสะดุ้งเลือดในกายของอดีตพนักงานสอบสวนมันพลุ่งพล่านรีบคว้าโทรศัพท์มือถือมาร่ายยาว เท่าที่จะทำได้

การสืบสวนและการสอบสวน เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์

(ศาสตร์) คือ ต้องมีวิชาความรู้เกี่ยวกับการสืบสวน สอบสวน และความรู้อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง แบบที่เรียกว่า รู้ลึก รู้รอบ รู้โลก

(ศิลป์) คือ แท็กติกและยุทธวิธีในการดำเนินการ

ดังนั้นจึงต้องมีการคัดเลือกตัวบุคคลและมีการฝึกอบรมผู้ที่ทำหน้าที่สืบสวน สอบสวน อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะโลกยุคปัจจุบัน เทคโนโลยีก้าวไกลไปมาก นักสืบ นักสอบ จะต้องผสมผสานความรู้ดั้งเดิมของการเป็นนักสืบ นักสอบ ที่ดีกับวิทยาการสมัยใหม่เพื่อปรับใช้ไปด้วยกัน

การสืบสวน นั้น มิใช่การลงไปเพียงเพื่อหาข่าวหรือสอบถามข้อมูลจากผู้ที่เกี่ยวข้อง แต่ต้องมีการสังเกต จดจำ และเฝ้าจุด แบบที่เรียกว่าซุ่มโป่ง บางคดีต้องใช้เวลานานเพื่อให้ให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วน

งานนักสืบส่วนมากเป็นงานภาคสนาม บางครั้งต้องมีการปลอมตัวเป็นบุคคลอื่น เช่น เป็นคนบ้าคนเก็บขยะ คนซื้อขวดก็มี และหายครั้งอาจมีการปะทะต่อสู้ ใช้มีดใช้ปืนและระเบิด

ถามว่าอัยการมีความพร้อมแค่ไหนที่จะลงไปเป็นนักสืบเอง ?

คดีที่สลับซับซ้อนซ่อนเงื่อน ส่วนมากถูกคลี่คลายโดยทีมงานตำรวจทั้งนักสืบและนักสอบ เพราะทำมาจนกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญไปในตัวเองแล้ว

ก็รู้ ๆ กันอยู่ว่า ระบบยุติธรรมของประเทศไทย เป็นระบบถ่วงดุลอำนาจ

ตำรวจ คือ ต้นธารของกระบวนการยุติธรรม เรียกว่า ต้นน้ำ

อัยการ คือ กลางธารของกระบวนการยุติธรรม เรียกว่า กลางน้ำ

ศาล คือ ปลายธารของกระบวนการยุติธรรม เรียกว่า ปลายน้ำ

ทนายความ โจทก์ จำเลย คือ ปลาที่ว่ายอยู่ในกระแสน้ำ ตั้งแต่ต้นธารถึงปลายธาร

ทำไมถึงได้คิดว่า ถ้าอัยการทำหน้าที่สืบสวนสอบสวนแล้ว จะได้ผลดีกว่าตำรวจ หรือเพราะอัยการเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย จึงมีความยุติธรรมมากขึ้นกลับไปหาข้อมูลเรื่องการลงโทษข้าราชการที่ประพฤติไม่ชอบดูได้ มีทุกหน่วยงานของกระบวนการยุติธรรม

ตำรวจยุคปัจจุบันนี้ จบกฎหมายถึงขั้นมหาบัณฑิต ดุษฎีบัณฑิต เนติบัณฑิต เป็นจำนวนมาก

และเนื่องจากการอยู่ในพื้นที่เป็นระยะเวลานานหนึ่งปีสองปีสามปีหรือหลายๆ ปีถ้าไม่ได้ย้ายไปไหน ตำรวจนักสืบ นักสอบ จึงได้รู้จักคนทุกประเภทในพื้นที่ รู้จักสภาพพื้นที่ภูมิประเทศ เป็นอย่างดี

ตำรวจนักสืบ นักสอบ ปฏิบัติหน้าที่ในเขตพื้นที่ที่ตนรับผิดชอบ (เขตรับผิดชอบของโรงพัก) แต่บางคดีก็ต้องประสานกับนักสืบ นักสอบ ต่างท้องที่ เพื่อร่วมมือกัน

ยกเว้นตำรวจนักสืบ นักสอบ ส่วนกลางบางหน่วย ที่มีอำนาจทั่วราชอาณาจักร แต่ก็มีระเบียบกำหนดไว้ในการแจ้งหรือประสานให้ท้องที่ทราบ

ผมคิดว่า กรณีของอัยการที่อยากเป็นนักสืบ นักสอบ นี้ อาจทำได้โดยการเผชิญสืบเป็นเรื่องๆ ไป

แต่อย่ามาใช้ตำรวจ ไปเป็นลูกมือนะ

เขียนเรื่องนี้ ข้อมูลอาจจะยังไม่สมบูรณ์ เพราะร่างกายยังไม่แข็งแรง แต่จิตวิญญาณตำรวจมันเรียกร้อง

ขอให้ผู้หลักผู้ใหญ่ขององค์กรต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับตำรวจ คือ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ สมาคมตำรวจ สมาคมพนักงานสอบสวน ชมรมพนักงานสอบสวน และทุกหน่วยที่มีหัวใจรักตำรวจ ช่วยต่อสู้ยืนหยัดเป็นหลักชัย เพื่อเป็นขวัญกำลังใจให้กับข้าราชการตำรวจทั่วประเทศด้วยครับ

ขออภัยถ้าไม่ถูกใจผู้ใด

พล.ต.ต.ไอยศูรย์ สิงหนาท