การติชมและการสรรเสริญอย่างไรให้งดงามปราณีต
พระพุทธเจ้าได้ถามโปตลิยะถึงการติเตียนและการสรรเสริญ ของบุคคล 4 จำพวก
พระพุทธเจ้า :
โปตลิยะ ! ในบรรดาบุคคล 4 จำพวกนี้ บุคคลจำพวกใดเล่าเป็นบุคคล ที่งดงามประณีต สำหรับท่าน ?
(1) กล่าวติเตียนบุคคลแต่ไม่กล่าวสรรเสริญบุคคล
(2) กล่าวสรรเสริญบุคคลแต่ไม่กล่าวติเตียนบุคคล
(3) ทั้งไม่กล่าวติเตียนและทั้งไม่กล่าวสรรเสริญบุคคล
(4) ทั้งกล่าวติเตียนและทั้งกล่าวสรรเสริญบุคคล
โปตลิยะ :
ในบรรดาบุคคล 4 จำพวกนี้ บุคคลจำพวกที่ 3 คือ “บุคคลจำพวกที่ไม่กล่าวติเตียน และไม่กล่าวสรรเสริญ” นี้แล ควรจะเป็นบุคคล ที่งดงามกว่าประณีตกว่าสำหรับข้า เพราะเหตุว่า “งดงามยิ่งด้วยอุเบกขา”
พระพุทธเจ้า :
โปตลิยะ ! ในบรรดาบุคคล 4 จำพวกนี้ บุคคลจำพวกที่ 4 คือ “บุคคลที่กล่าวติเตียน และ สรรเสริญบุคคลที่ควร สรรเสริญ” ตามความเป็นจริงโดยกาลอันควร
บุคคลจำพวกนี้ เป็นบุคคลพวกที่งดงามกว่าประณีตกว่า ในบรรดาบุคคล 4 จำพวกเหล่านั้น
“ ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?” เหตุเพราะงดงามด้วยความเป็นผู้รู้กาละในกรณีนั้น ๆ
