บางเรื่องเกี่ยวกับประวัติศาสตร์การเมืองไทย

สมัยก่อนนี้มีหนังสือแนวการเมืองออกมามาก คนเขียนส่วนมากเป็นอดีตนักหนังสือพิมพ์หรือไม่ก็ตัวนักการเมืองที่อยู่ในเหตุการณ์ผกผันทางการเมืองยุคนั้น บางทีก็บุตรหลานเป็นผู้เขียนให้ เฉพาะที่นักหนังสือพิมพ์บางท่านเขียนอ่านเพลินเช่น “ไทยน้อย” เสลา เรขะรุจิ “วิเทศกรณีย์” หรือ สมบูรณ์ คนฉลาด ผมเป็นแฟนพันธ์ุแท้ของงานเขียนแนวนี้เช่นเรื่อง เกาะนรกกลางทะเลฉลาม (บันทึกของนักโทษการเมืองที่โดนปล่อยเกาะเต่า-เกาะตะรุเตา สมัยจอมพล ป.) ของไทยน้อย อ่านเพลินมาก เผ่าสารภาพ ของชิต วิภาตวัต หนังสือของ ดร.ปรีดี พนมยงค์ ที่ท่านเขียนเองเช่นชีวิตผกผันทางการเมืองของข้าพเจ้า ความเป็นอนิจจังของสังคม และที่คนอื่นเขียนถึง ฯลฯ

หนังสือสารคดีการเมืองบางเล่มมีการเขียนแบบมีเอกสารราชการ บันทึกต่าง ๆ ประกอบ เช่นของคุณสุพจน์ ด่านตระกูล นับว่าอ่านไม่ค่อยเพลิน แต่ได้ความรู้ดี บางเล่มที่เขียนเองและเขียนเล่าไปเรื่อย ๆ เช่น ชีวิต ๕ แผ่นดินของข้าพเจ้า โดยพลโทประยูร ภมรมนตรี อ่านสนุก ผมอ่านตั้งแต่นำลงในนิตยสารฟ้าเมืองไทย จนกระทั่งสำนักพิมพ์บรรณกิจเทรดดิ้งเอามารวมเล่มพิมพ์เป็นปกแข็งก็ซื้อไว้ การเขียนเล่าบางทีคนเราอายุมากขึ้นทำให้หลงลืมได้ มีข้อผิดพลาดได้ ข้อผิดพลาดบางส่วนนำไปสู่การฟ้องร้องทำให้ส่วนที่ดีบางส่วนถูกระงับการเผยแพร่ไปด้วย อย่างอีกเล่มหนึ่งที่ได้รับความนิยมมากเมื่อไม่นานมานี้ คือ ชีวิตเหมือนฝัน ของหม่อมมณี หรือคุณหญิงมณี ศิริวรสาร มีเรื่องการเมืองที่ดี ๆ มากมายที่น่ารู้ในเล่มนั้น แต่ไปผิดพลาดเรื่องการประมูลขายวังบูรพา จนมีการประท้วงจากคุณโอสถ โกสิน ผู้ประมูลวังบูรพาได้ เกือบจะมีการฟ้องร้องกัน จนต้องพิมพ์คำประท้วงและแก้ข้อมูลกันใหม่ทำให้หนังสือดีเล่มนี้มีเสนอในท้องตลาดจนปัจจุบัน

สารคดีการเมืองดี ๆ มากมายที่ไม่ค่อยได้พิมพ์ซ้ำ เช่นชีวิตและงานของ พ.อ.พระยาฤทธิ์อัคเนย์ พ.อ.พระยาทรงสุรเดช ๒ ทหารเสือครั้งปฎิวัติ พ.ศ. ๒๔๗๕ ที่เขียนโดยเสทื้อน ศุภโสภณ ยุคทมิฬ โดย พายัพ โรจนวิภาต ทส.พระยาทรงสุเดช ของสำรวจ กาญจนสิทธิ์ ยิงทิ้งสี่อดีตรัฐมนตรี หมื่นไมล์ของข้าพเจ้า ฯลฯ หนังสือสารคดีการเมืองขาดหายไป นักหนังสือพิมพ์ยุคหลังไม่ค่อยเขียนกันมากนัก เท่าที่มีของคุณวาสนา นาน่วม ผมก็อุดหนุน ไม่ว่าฝ่ายไหนพิมพ์ออกมาอ่านทั้งนั้น ตาดูดาวเท้าติดดินก็อ่าน ก่อนหน้านี้มีนักเขียนนวนิยายท่านหนึ่งคือคุณอนันต์ อมรรตัย นามปากกา “ก้อง อินทรกำจร” หันมาเอาดีทางการเขียนการพิมพ์หนังสือแนวการเมืองร่วมกับอดีตช่างแท่นของสำนักพิมพ์เพลินจิตร คุณทวีป ทโยปการ เอาแท่นพิมพ์ของเพลินจิตรหลังเลิกกิจการมาตั้งโรงพิมพ์และสำนักพิมพ์ที่เชิงสะพานคลองชักพระ บางขุนนนท์ จัดพิมพ์หนังสือแนวนี้และอื่น ๆ ส่งขายเองทั่วประเทศ คุณอนันท์ยังได้เป็นบรรณาธิการให้เอเซียการพิมพ์พิมพ์หนังสือแนวการเมืองของเกรียงศักดิ์ พิษนาคะออกมาหลายเล่ม อาทิโศกนาฏกรรมสาหัสที่หินลับ (กรณีกบฏบวรเดช) ยิงเป้า ๑๘ กบฎ เป็นต้น ต่อมาตั้งสำนักพิมพ์เองพิมพ์คำตัดสินของศาลคดีการเมืองต่าง ๆ ชื่อสำนักพิมพ์จิรวรรณอนุสรณ์ ย่านบางพลัด คุณอนันต์กับผมสนิทสนมกัน ทราบข่าวว่าเสียชีวิตเสียแล้ว เป็นนักเขียนและนักทำหนังสือที่เก่งฉกาจผู้หนึ่ง

การสนใจหนังสือแนวนี้มาก อ่านมากทำให้ผมต้องดั้นด้นไปสัมภาษณ์ท่านปรีดี พนมยงค์ ที่ประเทศฝรั่งเศสเมื่อ ๓๐ กว่าปีมาแล้วและเขียนถึงท่านเล่มหนึ่ง เมื่อเร็ว ๆ นี้ผมเห็นคลิปเกี่ยวกับท่านปรีดีในอินเตอร์เนต พูดจาบิดเบือนใช้สรรพนามไม่ถูกต้อง ความจริงท่านยังมีสถานภาพเป็นรัฐบุรุษอาวุโส (ตามสำเนาตัวอย่างของหนังสือราชการที่ถ่ายเอกสารประกอบบทความนี้) และผู้พูดไม่เข้าใจเหตุการณ์ตามความเป็นจริง เรื่องแบบนี้อ่านหนังสือเพียงไม่กี่บรรทัดแล้วไปพูดไม่ได้ คนสมัยนี้เป็นฝักฝักฝ่ายทางการเมือง มีการแตกแยกทางการเมืองอย่างน่าเป็นห่วง การอ่านหนังสือทางการเมืองมาก ๆ เป็นสิ่งดี ทำให้เราเข้าใจอดีตที่โยงมายังปัจจุบันได้ดี ที่พูดนี้ไม่ใช่โฆษณาหนังสือเล่มนี้ของผมนะครับ เพราะพิมพ์มา ๔ ครั้งขายหมดไปแล้ว (พิมพ์ พ.ศ.๒๕๒๖) และจะไม่คิดจะพิมพ์อีก เพราะสังเกตดูยุคนี้คนอ่านหนังสือน้อย น้อยจนน่าเป็นห่วงทีเดียว โดยเฉพาะหนังสือแนวการเมืองยิ่งขายยาก เมื่อไม่นานมานี้มีงานของคุณบุญร่วม เทียมจันทร์ออกมา ๒-๓ เล่ม พอจะขายได้บ้าง ที่เขียนมายืดยาวนี้เพราะเห็นว่าปัจจุบันคนสนใจการเมืองกันมาก น่าจะหาอ่านหนังสือหนังสือแนวนี้ให้มากขึ้น น่าจะพิมพ์หนังสือแนวนี้ให้มากขึ้น เพราะเท่าที่มีในหลักสูตรการเรียนปริญญาตรี วิชาการเมืองการปกครองของไทย หรือแนวเดียวกันอันเป็นวิชาพื้นฐานรู้สึกว่าเนื้อหาย่อสั้นมาก ไม่สามารถรู้กว้างและรู้ลึกได้ การอ่านหนังสือแนวนี้นับว่ามีประโยชน์มากทีเดียว

อรุณ เวชสุวรรณ